Retencja wody, czyli zdolność do gromadzenia zasobów wodnych oraz ich przetrzymywania jest bardzo istotna dla środowiska. Dzięki niej możliwy jest stały rozwój roślinności czy też racjonalne zagospodarowanie wody deszczowej. W ostatnim czasie zainteresowanie budzi retencja sterowana oraz niesterowana. Na czym polega różnica między nimi?
Retencja sterowana
Retencja sterowana umożliwia stałą kontrolę obiegu retencjonowanej wody. Retencjonowanie trzeba rozumieć jako cały system odwodnieniowy, do którego zaliczamy przede wszystkim duże zbiorniki wodne lub podpiętrzone jeziora o zmiennym piętrzeniu, wyposażone w odpowiednie budowle regulacyjne oraz wszelkie sztuczne formy retencjonowania.
Ze względu na przeznaczenie retencjonowanej wody wyróżnia się zbiorniki retencyjne przeciwpowodziowe (chroniące doliny rzek przed powodzią przez zatrzymywanie wód w zbiorniku), energetyczne (wykorzystanie spiętrzenia wód do napędzania turbin elektrowni wodnej), komunalno-przemysłowe (magazynowanie wody pitnej i do celów przemysłowych dla ośrodków miejskich), żeglugowe (zapewnienie odpowiedniej głębokości rzeki do żeglugi), a także wielozadaniowe.
Od źródeł wody w kierunku ujścia zmniejsza się ilość zbiorników wodnych, ale jednocześnie rośnie ich pojemność. Duża ilość niewielkich zbiorników wodnych w pobliżu wododziałów pozwala zachować równowagę środowiska, jednak poszczególne małe zbiorniki nie spełniają funkcji ochrony przed powodzią.
Natomiast duże zbiorniki mogą stymulować stosunki wodne na pobliskich miejskich obszarach i pełnić funkcję przeciwpowodziową.
Retencja niesterowana
Uwzględniamy w niej wszelkie działania, które mają spowolnić i zatrzymać odpływ wód ze zlewni rzecznej. Stosowane są do tego rozmaite zabiegi techniczne (np. małe zbiorniki wodne oraz zastawki) i nietechniczne (ochrona oczek wodnych, stawów i mokradeł, zalesienia itp.), które prowadzą również do odtworzenia naturalnego krajobrazu.
Spośród działań retencji niesterowanej największe znaczenie ma retencja leśna. Dzieje się tak, gdyż las akumuluje wodę (także w formie śniegu) aż do momentu wypełnienia intercepcji i nasycenia runa, podszytu czy ściółki. Najprościej ujmując jest to automatyczna retencja o wręcz nieznanej nam pojemności. Działanie naturalnych formacji (takich jak lasy mieszane i wielopiętrowe) są znacznie większe niż w przypadku np. plantacji leśnych.
Retencja niesterowana umożliwia nieregularne, krótkotrwałe i trudne do określenia ilościowego wyrównania przepływu. Ułatwia też bezpośrednie wykorzystywanie deszczówki przez roślinność, dzięki czemu rośnie produkcja rolna.
